Hazırlayan:
Dr. Ali İhsan Özgür Çilingir
Marka Değerlemesi Uzmanı
Tel: +90 0212 853 47 52

ENERJİ YATIRIMLARINA ORTAK OLACAKLARIN YAPTIĞI YATIRIMIN DEĞERLEMESİ İÇİN ŞU SORULARIN CEVAPLARI TEMEL KRİTERLERİ SAĞLAYACAKTIR.
A-    ENERJİ SANTRALI YATIRIMLARININ LİSANS AŞAMASINDAN ÖNCEKİ DURUMLARI İÇİN KRİTERLERThe Questions For The Previous Situation Before Licence Of Hydro Electric Power Energy Power Plant İnvestment
Proje Konusu İşe Ortak Olanların Şahsi Durumları İle İlgili Sorular
The questions about the project shareholders’ personal situation
1-      Proje sorumlusu kişi/kişiler yüz kızartıcı suç işlediler mi? Hali hazırda üzerlerinde bir dava var mı?
Authorised person/people processed any disgraceful offense are? Is there any case open currently on them?
 2-       Proje sorumlusu kişi/kişilerin ödemedikleri vergi, SSK v.b. borcu, hacizi, tahakkuku  v.b. var mı? Hali hazırda bir vergi veya SSK incelemesi var mı? Bu konularda yargıda bir dosyaları var mı?
 Is there any outstanding debt of project responsible people for tax, SSK, any confiscation, assessment etc.? They have current any investigation of tax or SSK? Do they have any case in judicial office?
 3-      Proje sorumlularının üzerinde bu gün veya geçmiş sicillerinde iflas, konkordato v.b.gibi bir olay var mıdır?
 Do the project authorities any bankruptcy, composition in bankruptcy at present or in their previous record?
 4-      Proje sorumlusu kişi/kişilerin bu gün veya geçmiş sicillerinde Merkez Bankası kayıtlarında bir sorun var mıdır?
Do the project authorities have any problem in their Central Bank registry at present or in their previous record?
5-      Proje sorumlusu kişi/kişilerin reddedilen kredi başvuruları var mıdır? Varsa sebebi nedir?
 
Is there any credit disapproval of the project authorities? If so, what are the reasons?
Proje Konusu İşe Ortak Olanların Sahip Oldukları Varlık Durumları İle ilgili Sorular
The questions about the project shareholders’ asset situation?
1-      Proje sorumlusu kişi/kişilerin kişisel mal varlıkları hakkında bilgi var mıdır?
Is there any information on the project authorities of property or asset?
2-      Bu kişisel mal varlığının % kaçı nakit, % kaçı menkul %kaçı gayrimenkuldür?
What is the percentage distribution of personal asset on cash, real property and personal property?
3-      Nakit varlığının % kaçı TL %kaçı dövizdir? 
What is the percentage distribution of cash asset as TL or foreign currency?
4-      Menkul varlığın %kaçı hisse senedi, %kaçı tahvil, bono v.b. dir. 
What is the percentage distribution of personal asset on share certificate, equity security, and bond?
5-      Hisse senetleri ve tahvil ve bonoların getirisi ve riskleri ile ilgili analitik bir çalışma bulunmakta mıdır?
Is there any analytical study about the return and risk of share certificate, equity security and bond?
6-      Gayri menkul varlıkların dağılımı nasıldır?
What is the distribution of real estate property?
7-      Gayrimenkul varlıkların kiraya konu olabileceklerinden elde edilen kira geliri ne kadardır?
What is the earning rent from real estate property?
8-      Gayrimenkullerin satışa konu olması durumunda değeri ve satılabilme süresi nedir? 
What is the value and saleability period of real estate property, if it comes to sale?
9-      Bu mal varlıklarının üzerinde bir ipotek, teminat, haciz, irtifak hakkı v.b. bulunmakta mıdır? Bulunmaktaysa oran ve tutarları nedir?
Is there any mortgage, collateral security, confiscation, easement, etc. on this real estate property? If so, what is the ratio and amount?
Proje Konusu İşe Ortak Olanların Diğer Ortak Olduğu İşlerle ilgili sorular
The questions about the project shareholder’s involved other partnership activities
1-      Proje sorumlusu kişi/kişilerin ortak olduğu başka şirket ya da başka işlere ilişkin sektörler nelerdir?
What is the business sector of the project’s shareholder involved other partnership activities?
2-      Bu sektörler in ekonomik büyüklüğü, rekabet koşulları  ve gelecekteki potansiyelleri hakkında yapılmış bir çalışma var mıdır?
Is there any study about economic size, condition of competition and future potential of these sectors?
3-      Bu kişilerin sahip veya hissedar oldukları şirket veya işlerin dönemsel hasılat ve karlarının tutarları ne kadardır?
What is the amount of periodic profit and revenue for these sector or companies?
4-      Söz konusu şirketlerin mali tabloları ve rasyoları(likidite, faaliye, finansal, karlılık oranları v.b.) hakkında bir çalışma var mı?
Is there any study about the stated companies’ financial table and ratio (liquidation, profit rate?)
5-      Bu şirketlerle ilgili bir bağımsız denetim raporu var mı?
Is there any independent audit report about these companies?
6-      Bu şirketlerle ilgili bir şirket değeri tespit raporu var mı?
Is there any company valuation about these companies?
7-      Bu şirketler büyümekte midir? Küçülmekte midir?  Büyüyor veya küçülüyor ise oranı nedir?
Are these companies growing up? Or they are in recession? What is the ratio for expansion or recession?
8-      Bu şirketler arasında hakla açık şirket var mıdır?
Is there any IPO status between these companies?
9-      Bu şirketlerin kar dağıtım politikası nedir? karın % kaçı ortaklara dağıtılmaktadır? 
What is the profit distribution policy? How much percentage is given to the shareholders?
10-   Bu şirket ve işlerin yüklendiği borçların tutar,  vadeleri ve faiz oranları hakkında bilgi var mı?
Is there any information about the debt amount, maturity and interest rate of these companies or business? 
11-   Borçların döviz ve TL dağılımı nedir?
What is the debt distribution for foreign exchange and TL?
12-   Bu borçlar için her hangi bir teminat verilmiş midir? Verilmişse cins ve tutarları nedir?
Is there any guarantee available given in exchange for the debt? If so, what kind of guarantee is provided and the amount?
13-   Borçlanmadan ayrı olarak; bu şirket ve işlerden dolayı her hangi bir yere(örn: ihale makamına) bir teminat verilmiş midir?
Apart from borrowing, is there any guarantee given to any party subject to these companies or business? (E.g. any guarantee given to any contracting authority?)
14-   Bu şirket ve işlerin gelirlerini güvence alınacak nitelikle alım garantili anlaşmaları var mı?
Is there any contractual guaranteed agreement for securing the income of these companies?
15-   Bu şirket ve projelerin bilançolarında gözüken veya gözükmeyen gayri maddi hak niteliğinde değerler bulunmakta mıdır?
Is there any added value for the characteristics of intangible right in the company/project balance sheet visible or invisible?
16-   Varsa, sahip olunan gayri maddi hakların değerleri nedir?
If so, what is the value of possessed intangible right?
17-   Bu gayri maddi hakların üzerinde bir ipotek, teminat, haciz, irtifak hakkı v.b. bulunmakta mıdır?. 
Is there any mortgage, collateral, confiscation or easement on these possessed intangible right?
18-   Bu gayri maddi hakların nakit kaynak yaratma potansiyelleri hakkında bir bilgi var mıdır?
Is there any data about cash funding potential of these possessed intangible right?
19-   Bunlar satılabilir veya lisansa konu olabilecek haklar mıdır?   Varsa her hangi bir lisans sözleşmesi söz konusu mu?
Are these possessed intangible right available for marketable or license obtain? If so, is there any license agreement is available?
Projenin Bulunduğu Aşamaya  İlişkin Sorular
The question about the current project phase
1-      Planlanan yatırımın toplam sabit maliyeti nedir?
What is the total fixed cost of planned project?
2-      Projeye başlanmış mıdır?
Does the project give the start?
3-      Başlandı ise % kaç tamamlanmıştır?
What is the percentage of the completion of the project?
4-      Projenin tamamlanan kısmına yapılan harcama tutarı ne kadardır?
How much amount spent for the completed phase?
5-      Projenin kalan kısmının beklenen maliyeti ne kadardır?
What is the cost for the rest of the project phase?
6-      Bütün finansal olanaklar sağlandığı zaman proje ne zaman işletmeye açılabilecektir?
How long the project takes to put into operation, if all required financial support obtained?
Projenin Finansal Kaynaklarına İlişkin Sorular
The questions about the foreign resource of the project
1-      Projenin tamamlanması, lisans alınması ve işletmeye geçilmesi aşamalarında gerekli işletme sermayesi ihtiyacı ne kadardır?
What is the required working capital demand for the project completion, obtaining licence and the process of operation?
2-      Finansmanda öz sermaye ve yabancı kaynak oranı nedir? Toplam sermaye ihtiyacının karşılayacak kaynakların yüzde kaçı öz kaynaklarla karşılanabilir?
What is the ratio distribution for equity capital and foreign resource? What is the percentage of equity capital for covering the total capital demand?
3-      Projenin öz kaynaklar dışındaki finansal kaynakları var mıdır? Varsa nelerdir?
Is there any financial resource available apart from equity capital? If so, what kind of resource?
4-      Eğer varsa, var olan yabancı kaynak yurt içinden mi yoksa yurt dışından mı sağlanacaktır?
If it is available, this foreign resource is provided national or abroad?
5-      Yabancı kaynak ihtiyacı sabit maliyetler için mi? Yoksa işletme sermayesi için mi? Yoksa her ikisi için midir?
Is the financial resource for fixed cost? Or it is for working capital? Or it is for both?
6-      Bir yabancı kaynak anlaşması varsa geri ödeme koşulları ve vadeleri nelerdir?
If there any foreign resource agreement, what is the repayment condition and maturity period?
7-      Muhtemel finansal kaynak bulunması durumunda bu kaynağın sağlayacağı faaliyetin gelir getirme vadesi ve tutarları hakkında bir çalışma var mı? Varsa beklentiler nelerdir?
Is there any study about the revenue producing period and the amount which will be obtained possible financial resource?
8-      Benzeri aşamadaki emsal projelerin finansmanının ödeme koşulları ile ilgili karşılaştırmalı bilgi var mı?
Is there any comparative data about the precedent project finance in the similar phase?
B-     ENERJİ SANTRALI YATIRIMLARININ LİSANS BEDELİ DEĞERLEMESİ İŞLEMLERİ İÇİN SORULACAK SORULARTHE QUESTIONS FOR THE EVALUATION OF THE LICENSE VALUE
1- Santralin kapasitesi nedir?
What is the capacity of power plant?
2- Bölgenin mevsimlere göre ortalama yağmur miktarı tahminleri nelerdir?
Estimated rainfall in the area according to seasons?
3- Mevsimsel koşullarının  kapasite kullanım oranına etkileri nelerdir?
What are the impacts of seasonal conditions to usage capacity ratio?
4- Bölgede santrale ulaşacak su yolları üzerinde baraj, bent v.b. var mı? Kapasiteleri nedir?
Is there any dam waterways vs. on the way of power plant? What are their capacities?
5- Aynı su yolu üzerinde başka lisansı alınmış santral veya lisans bekleyen, inşaat, izin v.b. halinde santral projeleri var mı?
Is there any power plant project licensed or licence in waiting, construction permission on the same waterways?
6- Lisans sahibine tanınan ayrıcalıklar var mıdır? Varsa nelerdir?
Is there any privileged/favour on person of the owner of licence? If there is, what it is?
7- Elektrik üretim lisans sözleşmesini sona erdiren sebepler nelerdir? Santralin bu konuda taşıdığı riskler var mı? Varsa nelerdir?
What causes to terminate license agreement? What is the risk of power plant based on this reasons?
8- Üretilecek/üretilen elektriğe ilişkin talep nedir? (Ulusal ve bölgesel düzeyde)
What is the demand for the electricity which will be produced national or locally?
9- Üretilecek/üretilen elektriğin fiyatlaması hangi para birimine göre yapılmaktadır?
What currency use for electricity price calculation?
10-          Türkiye ve dünyada bugün ve gelecekte oluşacak enerji fiyatları ilgili bir çalışma var mı?
Is there any work-study about current energy price and forecast in turkey and the world?
11-          Bölgede üretilen elektriği dağıtacak hat alt yapısı var mı?
Is there any infrastructure for distribution line/power grid of electricity in the area?
12-          Herhangi bir sorun olduğunda bakım onarım kapasiteleri ve hızları hakkında bir çalışma var mı?
Are there any maintenance capacity and which time maintenance can apply if there is any problem for production?
13-          Tesiste çalışmayan parçalarla ilgili garanti anlaşması var mı?
Is there any warranty agreement regarding inoperative parts?
14-          Kullanılan teknolojinin, diğer teknolojiler ile karşılaştırmalı olarak durumu nedir?
What is the position of the technology in comparison with the other technology?
15-          Kullanılan teknoloji lisansa konu mudur? Öyle ise lisans fiyatı ve ödeme koşulları nelerdir?
The license is subject to a condition of the technology? If it is like that, what is the licence price and the payment condition?
16-          Santralin taşıdığı risklere karşı sigortası var mı?
Does the power plant have insurance against the risk carried?
17-          Santralin mülkiyetinin el değiştirmesi konusunda kısıtlar var mıdır? Varsa nelerdir?
Is there any legal restriction for handover of power plant ownership? If there is, what are they?
18-          Proje sorumlusu kişi/kişilerin deneyimi  ve teknik altyapısı nedir?
What are the technical infrastructure and the experience of project authorised person/people?
19-          Tesisin ilerleme raporu ve temrin programı var mı?
Is there any progress report and practising program?
20-          Biten projelerde, elektrik satış sözleşmesi ödemeleri: Peşin mi?, Taksitle mi?, Ön ödemeli mi?, Sonradan ödemeli mi? ..v.b.
Is Electricity Sale Contract Based On In Advance Payment, In Installment, Prepaid, Defeerred payment?
21-          Ödeme stratejilerinin getirileri ile ilgili kapsamlı analitik rapor var mı?
Is there any detailed analytical report about the return of payment strategy?
22-          Ödeme koşulları ile ilgili emsal santrallerle karşılaştırmalı bilgi var mı?
Is there any comparative information about payment condition for the running power plant?
23-          Üretilecek elektriğin alım garantili sözleşmelere konu olma potansiyeli nedir?
What is the potential impact of the electricity which will be produced to purchasement warranty contract?
24-          Bitmiş projelerde alım garantili sözleşme yapıldı mı?
Has been made any purchasement warranty agreement for the completed project?
25-          Projenin finansal kaynakları nelerdir?
What is the financial resource for the proposed project?
26-          Finansmanda öz sermaye ve yabancı kaynak oranı nedir?
What is the percentage of capital or foreign financial resource?
27-          Finansal kaynakların geri ödeme koşulları ve vadeleri nelerdir?
What is the repayment and conditions for financial resource?
28-          Santral işletme lisans sözleşmesinin süresi ve ek süre alma ihtimali nedir?
For how many years the licence issued? Is there any possibility to extend the licence time?
29-           Santral alanlarından başka ekonomik amaçlarla yararlanma imkanı bulunmakta mıdır?
Is there any opportunity to use the about around area of the power plant for commercial benefit? 
30-           Proje sorumlusu kişi/kişiler yüz kızartıcı suç işlediler mi? Hali hazırda üzerlerinde bir dava var mı?
Do the project owners have a clean background legally? Do they already have any legal problems?
31-           Proje sorumlusu kişi/kişilerin ödemedikleri vergi, SSK v.b. borcu, hacizi, tahakkuku  v.b. var mı? Hali hazırda bir vergi veya SSK incelemesi var mı? Bu konularda yargıda bir dosyaları var mı?
Do the project owners have any debt for SSK, confiscation case vs? Is there any tax or SSK investigation about the project owners?
32-          Proje sorumlularının iflas, konkordato v.b. bir geçmişleri var mı?
Is there any bankruptcy or composition with creditors in his past?
33-          Proje sorumlusu kişi/kişilerin ortak olduğu başka şirket ya da başka işlere ilişkin sektörler nelerdir. 
What is the sector the project owner involved? Is there any other partnership in any other sector?
34-          Proje sorumlusu kişi/kişilerin kişisel mal varlıkları hakkında bilgi var mı?
Is there any information about the private property of the project owner(s)?
35-          Proje sorumlusu kişi/kişilerin Merkez Bankası kayıtlarında bir sorun var mı?
Is there any black record of project owner in the central bank database

•